Н.Ганибал: Х.Булгантуяа гишүүн санхүүгийн ТҮЦ-ийн амыг барих үйл ажиллагаа явуулаад байна

УИХ-ын чуулганы өнөөдрийн хуралдаанаар Коронавируст халдварын цар тахлаас урьдчилан сэргийлэх, тэмцэх, нийгэм, эдийн засагт үзүүлэх сөрөг нөлөөллийг бууруулах тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүд (Улсын Их Хурлын гишүүн Х.Булгантуяа, Ж.Сүхбаатар нараас 2020.12.22-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн)-ийн хэлэлцэх эсэхийг хэлэлцэж эхэллээ.

Хуулийн төслийн хүрээнд ломбардын хүүг гурван хувиас хэтрүүлэхгүй байх хуулийн төслийг санаачилсан. Хуульд барьцаалан зээлдэх төвийн алдангийг 0.2 хувиас хэтрүүлэхгүй, барьцаа хөрөнгийг зарж борлуулахгүй байлгахаар тусгажээ. 

УИХ-ын гишүүн Т.Доржханд: Ломбардын зээлийн үйл ажиллагаа зохицуулалтгүй явж ирсэн. Хүүнд хязгаар тавьчихаар далд зах зээлд орох эрсдэлтэй. Бид хүүг хязгаарласнаар үр дүн эсрэгээрээ гарах магадлалтай. Иргэдийн барьцаанд тавьсан хөргөгч, зурагт, гар утас үнэгүйднэ. Зохицуулах нь зөв ч эрсдэлийг хэрхэн тооцох нь чухал. 

УИХ-ын гишүүн Н.Ганибал: Хуулийг дэмжихгүй байгаа. Яагаад гэхээр, мөнгө санхүүгийн байгууллагын зөвхөн нэг хэсгийг барьж орж ирсэн хуулийн төсөл. Сүүлийн үед зээлийн аппликейшн ч үүнд хамрагдах ёстой. Гэхдээ зөвхөн барьцаалан зээлдүүлэгч нарын асуудлыг барьж ирсэн байна. Банк, банк бус санхүүгийн байгууллага дунд ч ийм хүүтэй нь бий. Тэдний асуудлыг ч оруулж ирэх хэрэгтэй. Барьцаалан зээлдэх төв гэдэг нь санхүүгийн ТҮЦ. ТҮЦ-ийн амыг барих үйл ажиллагаа явуулаад байна. Зах зээлийн жамаар нь үйл ажиллагааг явуулалгүй захиргааны аргаар ингэж шийдэж болохгүй.

Хууль санаачлагч, УИХ-ын гишүүн Х.Булгантуяа: Зах зээлийн механизм өнөөдөр ажиллахгүй байна. Англи, Америкт Монголтой адил зээл олгодог газрууд байдаг. Эдгээр газруудыг царцаах, барьцаа хөрөнгийг зарж борлуулахгүй байх зохицуулалт хийсэн байсан.

УИХ-ын гишүүн Ж.Бат-Эрдэнэ: Намчирхсан асуудлаа болиоч. Хүмүүс ер нь ломбарданд юмаа тавиад авна гэж боддоггүй, алдана гэж бодож тавьдаг. Иймд би хуулийн төслийг дэмжиж байна. Хяналтыг хаанаас хийх вэ.

Ажлын хэсэг: Өргөн барьсан төсөл дээр ШӨХТГ хэрэгжилтийг хангуулна. Санхүүгийн хэрэглэгчийн эрх ашгийг хамгаалах тухай хууль бас боловсруулж байгаа. Энэ хууль дээр мөнгө хүүлэх гэдэг заалт орсон. Түүн дээр бол Монголбанк, Санхүүгийн зохицуулах хороо хянана.

УИХ-ын гишүүн Ц.Туваан: Энэ төсөл Covid-19-тэй уялдан орж ирж байгаа. Бидний яриад байгаа асуудал нь амьдрал дээр өөр шүү дээ. Хэн ч барьцаалан зээлдэх төвд оч гэж хэлээгүй. Хууль санаачлагчид хоёр зүйл дээр алдаад байна. Мөнгө хүүлэгчдийн асуудал мэтээр ярьж, хуулийн зөвшөөрөлгүй, хяналтгүй үйл ажиллагаа явуулж байгаа мэт яриад байна. Иргэдийн хүсэлт, бусад байгууллагуудын иргэдэд үйлчилдэг хүнд суртлыг тойроод, шууд үйлчилж байгаа газруудыг сонгон үйлчлүүлж байна гэж бодох хэрэгтэй. Бас 0.2 хувийн алданги нь хүүгийнх юм уу, яг юуных вэ? Мөн барьцаа хөрөнгийг борлуулахгүй байх гэдгийг тодруулж өгөөч!

УИХ-ын гишүүн, Хууль санаачлагч Ж.Сүхбаатар: Ер нь ломбардын үйл ажиллагааг бүхэлд нь харлуулаагүй. Барьцаалан зээлдэх төвүүдээр 400-500 мянган хүн үйлчлүүлдэг гэх судалгаа бий. энэ утгаараа олон зуун мянган хүний эрх ашгийг хөндөж байгаа юм. Энэ талаас нь асуудалд хандах хэрэгтэй.

УИХ-ын гишүүн, Хууль санаачлагч Х.Булгантуяа: Барьцаалан зээлдэх төвүүд нь 7-30 хоногт 3.5 болон түүнээс дээш хүүтэй зээл олгож байгаа. Хугацаа хэтэрсэн тохиолдолд 0.5 хувиар төлөх ёстой ч амьдрал дээр нэг болон түүнээс дээш хувиар алданги бодож байна. Хуулийн дагуу барьцаа хөрөнгийг зарж борлуулахаасаа өмнө мэдээлэх ёстой ч манайд тийм газар алга.

УИХ-ын гишүүн М.Оюунчимэг: Манай Чингэлтэй дүүргийн гэр хороололд иргэд ломбардаас өдрийн зээл аваад ломбарданд юмаа тавиад хохироод үлддэг. Эрхзүйн зохицуулалт зайлшгүй хэрэгтэй.

УИХ-ын дарга Г.занданшатар: Коронавируст халдварын цар тахлаас урьдчилан сэргийлэх, тэмцэх, нийгэм, эдийн засагт үзүүлэх сөрөг нөлөөллийг бууруулах тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн дөрвөн төрлийн хуулийн төсөл өргөн баригдсан. Хэлэлцэх эсэхийг дэмжье. Анхны хэлэлцүүлэг явуулахын өмнө холбогдох байнгын хороод саналуудыг нэгтгэж оруулж ирье. 

Эцэст нь уг хуулийг үзэл баримтлалын хувьд хэлэлцэх нь зүйтэй гэсэн санал хураалт явуулахад хуралдаанд оролцсон 65 гишүүний 44 дэмжсэнээр уг хуулийг төслийг анхны хэлэлцүүлэгт шилжүүллээ.