Хүрэлцэхүйн өлсгөлөнгөөс хүүхдүүдээ аваръя

Намайг О.Оюунбилэг гэдэг. “Сэтгэлийн Анир” төвийн сэтгэлзүйч. ОХУ-ын Дотоод хэргийн явдлын яамны харьяа Москва хотын их сургуулийг сэтгэлзүйч, сэтгэл судлалын багш мэргэжлээр магистр цолтой дүүргэсэн. Эрхэм уншигч та бүхэнд зориулан LIVETV.MN онлайн тв, сайтын “Сэтгэлзүйчийн булан”-г өнөөдрөөс эхлэн хөтлөх болсноо уламжилъя.                   

Үнсэлтээр дутагдсан хүүхэд түрэмгий болж өсдөг 

Монголчуудыг маш омогтой, түрэмгий хүмүүс хэмээн дүгнэсэн дүгнэлтүүд маш олон байдаг. Түүнчлэн жил бүр гаргадаг олон улсын аз жаргалын индексээрээ Монгол Улс 101 байрт бичигджээ. Бид яагаад аз жаргалгүй, яагаад ийм бухимдалтай байна вэ? Өнөөдөр та найман удаагийн тэврэлтийг хүмүүсээс авч чадсан уу? Та найман хүнийг тэвэрч чадсан уу? гэдэг асуултаар өгүүллээ эхэлье.

Бид бухимдалтай, ууртай байгаагийн энгийн нэг шалтгаан нь хүрэлцэхүйн өлсгөлөнд хэт нэрвэгдсэнийх биз. Хүрэлцэхүйн өлсгөлөн гэдэг аливаа зүйлд хүрэлцэж авах мэдрэмжийн дутагдал буюу хоосон байдлыг хэлнэ. Хүүхдийн орчин тойрноо танин мэддэг хамгийн чухал бөгөөд энгийн арга нь хүрэлцэх байдаг. Багадаа ээж нь бага тэвэрсэн эсвэл тэврэхгүй байх нь сэтгэцийн хөгжилд асар муу нөлөөтэй. Эхийн хайр халамж, тэврэлт, үнсэлтээр дутагдсан хүүхэд нэг бол түрэмгий нэг бол бүрэг даруу болон өсдөг. Хүүхдийн хувьд хайрлуулах, хайрлах хэрэгцээ нь хамгийн чухал бөгөөд суурь хэрэгцээ юм.

Хүрэлцэхүй нь маш их мэдээлэл өгдөг. Бид өөр хэн нэгэнд хүрмэгцээ л тухайн хүнийг хүлээж авах эсэхээ мэдрэмжийн түвшинд тодорхойлдог. Энэ нь ихэнх тохиодолд зөв байдаг. Өсч том болох тусмаа бид эргэн тойрны эд зүйл, ойр дотны хүмүүстээ хүрэлцэх нь багасдаг. Бусдын хувийн орон зайд халдах нь буруу санагдаж, бид ч өөрсдийн тухтай байдлын орон зайг хамгаалдаг. Тухтай байдлын орон зай нь сунгасан гарын хэмжээтэй буюу монгол хэмжүүрээр бол дэлэм хэрийн зай. Бид ийм л зайг хамгаалан, халдсан тохиолдолд дургүйцэн эсэргүүцдэг. Ийм л маягаар бидний хүрэлцэхүйн өлсгөлөн өдрөөс өдөрт нэмэгдсээр л байдаг. 

Тэврэлт нь дархлаа сайжруулж, аз жаргалтай болгодог 

Хамтын спортын төрлүүд, бөхийн спорт, бүжиг, тогтмол бэлгийн харилцаа нь бидний хүрэлцэхүйн өлсгөлөнг нөхдөг боловч илүү энгийн дөт арга бидэнд байдаг. Энэ бол тэврэлт. Эрдэмтэд тэврэлт богино хугацаанд сэтгэл сэргээж, өвдөлт намдааж, эрч хүчээр сэлбэдэг болохыг нотолсон. Эхнэрээ тэвэрдэг, үнсдэг эрчүүд илүү амжилттай байдаг гэдэг шүү дээ. Өдөрт найман тэврэлтийг авснаар дархлаа сайжирч, цусанд дахь улаан эсийн хэмжээ нэмэгдэж, эндорфин хэмээх  аз жаргалын даавар ялгарч, төв мэдрэлийн системийн үйл ажиллагааг идэвхжүүлдэг.

20-45 насныхны 100 эрэгтэй, 100 эмэгтэйн дунд хийсэн судалгаагаар эрчүүдийн 87 хувь нь тэврэлдэх дуртай, бусдыг тэврэхэд бэлэн байдаг гэсэн бол эмэгтэйчүүдийн 63 хувь нь тийм гэж хариулсан байна. Хэрвээ та өдөрт найз нөхөд, гэр бүлийн хүмүүсээ өдөрт найман удаа тэврэх боломжгүй хол амьдардаг, ганцаараа байдаг бол дараах аргууд танд тэврэлтийн мэдрэмжийг төрүүлж, хүрэлцэхүйн өлсгөлөнгөөс аврагдахад тусална.

Хайртай хүмүүсээ тэврэхээс илүү тайтгарал өгөх шидэт эм байхгүй

Нэг. Чихмэл тоглоом. Том болсон хүмүүс “том” болохоороо чихмэл тоглоом тэврэх нь утгагүй гэж боддог. Гэхдээ “том” хүмүүсийн дотор ч гэсэн сахилгагүй, сониуч хүүхэд одоо ч гэсэн байгаа гэдгийг санаарай. Чихмэл тоглоом нь сонгохдоо гол анхаарах зүйл нь түүнийг илэх, тэврэхэд танд сайхан сэтгэгдэл төрж байх ёстой юм.

Хоёр. Том дэр. Жирэмсний дэр ч байсан болно. Таныг бүхэлд нь хучиж, таныг тэвэрсэн мэт сэтгэгдэл төрүүлдэг.

Гурав. Хөнгөн массаж. Эмэгтэйчүүд массажанд яагаад дуртай байдгийн учрыг эндээс л тайлж болно. Сэтгэл гутралтай хүмүүст массаж хийхэд стрессийн даавар болох кортизол хэмжээ буурч, хэрмэл нервийн идэвх сайжирч байгааг тогтоосон байна.

Гэхдээ ямар ч сайн арга олсон гэсэн хайртай хүмүүсээ тэврэхээс илүү тайтгарал өгөх шидэт эм байхгүй гэдгийг сайн санаарай. Өнөөдрөөс өөрөөсөө өөрчлөлтийг эхлээд өдөрт найман тэврэлтийг бусдад харамгүй хайрлая.