Эх орны ногоон хөгжилд залуусыг уриалж байна

Монгол улс онгон зэрлэг байгаль, цэвэр агаар, хөх тэнгэр, цэцэгт талаараа гадны жуулчдыг татсаар ирсэн. Гэсэн ч далайд гарцгүй, цаг агаарын эрс тэс уур амьсгалтай орны ногоон байгаль өнгөө хувиргах эрсдэл хаяанд ирснийг НҮБ анхаарууллаа. Энэ бол цаг уурын өөрчлөлтөөс шалтгаалсан байгалийн үзэгдэл юм.

НҮБ-ын Хүний эрх, хүрээлэн буй орчин хариуцсан тусгай илтгэгч Жон Ноксын ярьснаар “цаг уурын өөрчлөлт дэлхий дээр амьдарч байгаа хүн бүрт нөлөөлөөгүй. Цаг уурын өөрчлөлтөд хамгийн их нэрвэгдэж байгаа бүс нутаг далайд ойрхон жижиг арлын орнууд ба хойд зүгийн монгол” гэжээ.

Монголд агаарын температур 1940-2014 оны хооронд хоёр хэмээр дулаарсан нь дэлхийн дундаж температураас хоёр дахин их байгаа юм. Хатуу ширүүн өвөлдөө зудтай, халуун зунд ган гачиг бий болох нь ойрын жилүүдэд нэмэгджээ. Тухайлбал 2018 оны нэгдүгээр сард агаарын температур цельсийн -50 хэмд хүрсэн.

Энэ байдал нь Монголын малчдад хүндээр тусдаг. Хүн амын бараг 50 хувь нь хөдөө аж ахуйн салбарт хөдөлмөр эрхэлдэг. Газар тариалангийн үйлдвэрлэлийн 35 хувь, экспортын 30 хувийг бүрдүүлж байна.  Гэсэн ч хүн амын 28 хувь нь ядуу буюу амьжиргааны түвшин доогуур амьдарч байгаа юм.

Дэлхийн ногоон хөгжлийн институтийн Монгол дахь төлөөлөгч Ромайн Брайллигийн тайлбарласнаар улсын тогтвортой хөгжилд хүрээлэн буй орчин, цаг уурын байдал чухал үүрэг гүйцэтгэдэг. Монголын ногоон бэлчээрийн 70 хувь нь цөлжилтөд өртсөн ба 1992-2016 оны хооронд цөлжилт гурав дахин нэмэгдсэн байна.

Хөдөө орон нутагт амь зуухад бэрхшээлтэй байгаагаас нийслэл Улаанбаатар хот руу орж ирэх болсон. Бохир болон цэвэр усны шугам сүлжээг хотын бүх хэсэгт бүрэн шийдэж чадаагүй учраас гэр хорооллын айлууд нүүрс түлж, ил задгай бие зассанаас агаарын болон хөрсний бохирдол хэд дахин нэмэгдсэн. Монгол улс агаарын бохирдлоороо дэлхийд тэргүүлэгч орнуудын нэг болсноор хүүхдүүдийн өвчлөл гамшгийн түвшинд хүрээд байна.

Эрх баригчид ногоон байгууламжийг дэмжиж сэргээгдэх эрчим хүчний эх үүсвэрийг 2025 он гэхэд 25 хувь, 2030 он гэхэд 30 хувь болгох зорилт тавин 2017 онд шинэ хуулийн төсөл баталсан. Мөн 2013 онд анхны салхин фермээ барьж салхины эрчим хүчийг ашиглахад хөрөнгө оруулж байна.

Монголын ногоон санхүүгийн корпорацийн үйл ажиллагааг дэмжихэд Засгийн газар, худалдааны банкуудаас 10 сая ам.долларын баталгаа олгоход Дэлхийн ногоон хөгжлийн институти тусалжээ.

Монгол улсын тогтвортой ногоон хөгжил, ногоон ирээдүйд Засгийн газраас гадна хувь хүмүүс тэр дундаа залуучууд хувь нэмрээ оруулах хэрэгтэй гэж зөвлөлөө. НҮБ-ын Хүний эрх, хүрээлэн буй орчин хариуцсан тусгай илтгэгч Жон Нокс “Дэлхий даяар залуучууд өөрчлөлт хийгээд нэгэнт эхэлжээ. Бид ногоон амьдралын хэвшил, шинэ үеийг бүтээхэд залуу хүн бүрийн оролцоог сайжруулах хэрэгтэй” гэсэн юм.

Эх сурвалж: www.reliefweb.int