Баянзүрх, Сүхбаатар, Чингэлтэй дүүргийн эрүүгийн хэргийн анхан шатны тойргийн шүүхийн шүүгч С.Батгэрэл өчигдөр 09.00 цагт Х.Болдбаатарт холбогдох хэргийг хэлэлцэхээр товлосон боловч шинжээч хуралд ирээгүй учраас хойшлуулжээ.

Сүхбаатар дүүргийн Прокурорын газрын хяналтын прокурор Н.Дамбадаржаа Эрүүгийн хуулийн 25.3-1 дэх хэсгийн “Соёлын биет өвийг завшсан, үрэгдүүлсэн” гэх заалтын дагуу яллах дүгнэлт үйлдсэн уг хэргийн холбогдогч нь Ерөнхийлөгч асан Ц.Элбэгдоржийн хамаарал бүхий хүн буюу эхнэрийнх нь төрсөн дүү. Мөн саяхан Тагнуулын ерөнхий газрын дарга асан Б.Хурцтай худ ураг болсон хүн.

“Их тэнгэр” цогцолборт байсан бүтээлүүдээс алга болсны нэгийг Х.Болдбаатарын эзэмшлийн галерейгаас олсон гэх дуулиан хэдэн жилийн өмнө дэгдэж байсныг уншигчид санаж буй биз ээ. Уг хэргийг хууль хяналтын байгууллагынхан шалгаж дуусаад ийнхүү шүүхээр шийдвэрлүүлэхээр болоод буй аж.

1989 онд “Их тэнгэр” рүү шилжүүлсэн 40 бүтээлээс 17-г нь улсын сан хөмрөгт буцаан авсан бол тодорхой тооны уран зургууд алга болсон, солигдсон нь тооллого, мэргэжлийн хүмүүсийн дүгнэлт зэргээр батлагдсан юм. Тиймээс Уран зургийн галерейнхан цагдаа, прокурорын байгууллагад алга болсон, солигдсон зургийг олж илрүүлэх, ийм хууль бус үйлдэл хийсэн эзэн холбогдогчийг нь олж тогтоох хүсэлт гаргаснаар ЭЦА-ны Зохион байгуулалттай гэмт хэрэгтэй тэмцэх хэлтэст шалгаж эхэлсэн билээ. Үүний хүрээнд Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдоржийн хамаарал бүхий хүн буюу хадам дүү Х.Болдбаатар гэх хүний байгуулсан, хуучнаар “Ардын эрх”-ийн байранд байрлах “Нью фолдер арт” ХХК-ийн галерейд 2019 онд хууль сахиулах байгууллагынхан үзлэг нэгжлэг хийж, хэд хэдэн уран зургийг хураан авсан байдаг.

Гэвч НПГ-ын хяналтын прокурорын 172 дугаартай тогтоолоор уг хэргийг гэмт бүрэлдэхүүнгүй гэсэн үндэслэлээр хэрэгсэхгүй болгосон. Энэ талаар Уран зургийн галерейн захирал Б.Сарантуяа “Монгол арт” галерейгаас “Бугуйлч” гэдэг бүтээл гарч ирсэн” гэсэн мэдээлэл өгсөн. Тэгвэл прокурорын хэргийг хэрэгсэхгүй болгох тухай тогтоолд “С.Нацагдоржийн 1960 онд бүтээсэн 5592-297 дугаартай уран зургийн бүтээлийг Уран зургийн галерейд хүлээлгэн өгөх, Содномцэрэнгийн Дорноговийн нутаг, Д.Амгалангийн “Ээж уул”, С.Рэнцэнгийн 50х62 см хэмжээтэй 1982 гэсэн бичигтэй нэг, М.Цэмбэлдоржийн “Зуны орой”, Н.Цүлтэмийн “Далайн эрэг”, Д.Амгалангийн “Наран Бэгэр”, М.Цэмбэлдоржийн нэр тодорхойгүй нэг гээд нийт есөн ширхэг бүтээлийг иргэн Х.Болдбаатарт буцаан хүлээлгэн өгөхийг ЭЦА-ны мөрдөгчид даалгасугай” гэжээ.

Уран зургийн галерейн сан хөмрөгт бүртгэлтэй, Монголын зураач урчуудын бүтээсэн сор бүтээлүүдээс ийнхүү хэрхсэн нь тодорхойгүй олон зураг алга болсон хэргийг прокурорын шийдвэрээр хаасанд тус галерейнхан төдийгүй, зураачид ч сэтгэл дундуур буйгаа илэрхийлж хэвлэлийн бага хурал хийж байв.

Тэгвэл Х.Болдбаатарыг дээрх “Бугуйлч” гэдэг зургийг завшсан гэх хэрэгт холбогдуулан гэм буруутай, эсэхийг нь дэнслүүлэхээр болоод буй юм. Уран зургийн галерейн сан хөмрөгт бүртгэлтэй зураг завшсанаас гадна археологи, палеонтологийн олдвор хууль бусаар хадгалж байсан хэмээн шалгасан гэдэг.

Тодруулбал, Х.Болдбаатарын хамаарал бүхий аж ахуйн нэгжүүд, банк бус санхүүгийн байгууллагад шалгалт хийгээд чулуужсан мод, хадны зургууд, эртний бүсний чимэглэл зэргийг хадгалж байсныг тогтоон, Соёлын өвийн үндэсний төвийн болон ШУА-ийн холбогдох хүрээлэнгийн мэргэжилтнүүдээр шинжээчийн дүгнэлт гаргуулсан аж. Уг дүгнэлтээр археологи, палеонтологийн олдвор, түүх, соёлын үл хөдлөх дурсгалт зүйл мөн гэдгийг тогтоосон юм билээ. Гэвч шүүхэд зөвхөн уран зураг завшсан гэх үйлдэл нь шилжээд буй бололтой.

---