Монгол улсын дотоодын шилжих хөдөлгөөний талаар улсын хэмжээнд анх удаа цогц судалгаа хийж үр дүнг нь гаргалаа. Дотоодын шилжигсдийн олонх нь Улаанбаатар хотод төвлөрдгөөс, хотжилт эрчимтэй явагдаж, хөдөө орон нутгийн хүн ам цөөрч байгааг судалгааны дүгнэлт харуулж байна.

"Монгол улс: Хүн амын дотоодын шилжих хөдөлгөөний судалгаа"-г хийсэн Монгол улсын үндэсний их сургуулийн судлаачдын багийн судалснаар 1989 онд хүн амын дөрөвний нэг хувь нь (26.8%) оршин сууж байсан нийслэлд, одоо нийт хүн амын бараг тал (47%) хувь нь оршин сууж байна. ҮСХ мэдээлснээр, 2010-2016 онуудад 126,143 хүн Улаанбаатарт албан ёсоор шилжин суурьшснаар, 2017 онд нийслэлийн хүн ам 1,463,000 гэж тоологджээ.

Судалгаанд хамрагдсан 4000 орчим хүний мэдээллээс харахад шилжин суугчийн олонхи нь ажилд орох, амьдралынхаа нөхцөлийг сайжруулах, сайн боловсрол эзэмших, эрүүл мэндийн илүү чанартай, олон төрлийн тусламж үйлчилгээ авах, гэр бүлийн гишүүдээ дэмжих, садан төрлөө бараадах зорилготой шилжин суурьшсан байна.

Улаанбаатар хотод шилжин суурьшиж хотын захын хороололд төвхнөсөн иргэд хотын хүн амын 60 гаруй хувийг эзэлж байгаа хэдий ч хот хөгжүүлэх төлөвлөлтөнд тэдний амьдрах орон зай, орчин нөхцөл зохих байр сууриа эзэлж чадаагүй байгаа юм. Хотын захын хорооллын хүн амын 3.1 нь шинээр суурьшин иргэд бөгөөд тэдний 40 хувь нь нийгмийн эмзэг бүлэгт багтдаг тул тусламж дэмжлэг хэрэгтэй хүн амын тоонд орж байна.

Шилжин суурьшсан иргэд ямар бэрхшээл, асуудлуудтай тулгардаг талаар “Хотод шилжин ирэгсдийн эмзэг байдлын судалгаа” нэртэй чанарын судалгааг “Гэр хорооллын зураглал төв” ТББ хийсэн бөгөөд Олон улсын шилжилт хөдөлгөөний байгууллагын “Монгол Улсын дотоодын шилжилт хөдөлгөөнийг ойлгож, зохицуулах нь” төслийн хүрээнд дэмжсэн бас нэгэн судалгаа юм. 

Судалгааны тайлан танилцуулсны дараа, хөгжлийн бодлого боловсруулах мэргэжилтнүүдэд зориулан дотоодын шилжилт хөдөлгөөнийг удирдан зохицуулах стратегийн мөн чанар, цар хүрээ, суурь зарчим, тулгарч болзошгүй сорилт хүндрэлийн талаар сургалт явуулна. Сургалт нь засгийн газрын зүгээс дотоодын шилжилт хөдөлгөөнийг зохистой удирдан зохицуулах бодлогын чиглэлийг тодорхойлон гаргах төрийн чадавхи бүрдүүлэхэд хувь нэмэр оруулах зорилготой юм.

---